ZNP wnosi o podjęcie przez Panią Minister działań, mających na celu zapobieżenie sytuacji, w której na pracowników szkół i placówek oświatowych, bez ich zgody wyrażonej w stosowanej umowie, zostaną nałożone obowiązki związane z przyjmowaniem wniosków (500 plus) o ustalenie prawa i wypłatę świadczenia wychowawczego oraz prowadzeniem postępowań w sprawach o świadczenia wychowawcze.

Pani Anna Zalewska

Minister Edukacji Narodowej

Szanowna Pani Minister,

w związku z napływającymi do ZNP informacjami o działaniach niektórych jednostek samorządu terytorialnego, polegających na zamiarze nałożeniu na szkoły i placówki oświatowe obowiązku przyjmowania wniosków o ustalenie prawa i wypłatę świadczenia wychowawczego, gwarantowanego ustawą z dnia 11 lutego 2016 r. o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci (tzw. program rodzina 500 plus), ZNP przedstawia poniższe uwagi:

1. Zgodnie z art. 13 ust. 2 i 5 ustawy z dnia 11 lutego 2016 r. o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci wnioski o ustalenie prawa do świadczenia wychowawczego składa się w urzędzie gminy lub miasta w formie pisemnej albo za pomocą systemów informatycznych. Ustawa nie przewiduje możliwości wprowadzenia przez gminę (miasto) rozwiązania polegającego na wskazaniu innych niż urząd miasta miejsc, jako miejsca składania wniosków.

2. Zgodnie z art. 10 ust. 2 ustawy z dnia 11 lutego 2016 r. o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci, prezydent miasta (wójt, burmistrz) może upoważnić dyrektora szkoły, a na wniosek tego dyrektora także inną dowolną osobę (np. pracownika szkoły), do prowadzenia postępowań w sprawach o świadczenia wychowawcze oraz do wydawania w tych sprawach decyzji. Sam fakt upoważnienia dyrektora szkoły lub innego pracownika szkoły nie nakłada na te osoby obowiązku przyjmowania wniosków, prowadzenia postępowań w sprawach o świadczenia wychowawcze oraz do wydawania w tych sprawach decyzji. Do tego, aby taki obowiązek powstał konieczne jest zawarcie z dyrektorem szkoły lub innym pracownikiem szkoły stosownej umowy. Zarówno dyrektor, jak i pracownicy szkoły mogą odmówić podpisania takiej umowy.

3. Dyrektor oraz pracownicy szkół nie mogą przyjmować wniosków i prowadzić postępowań w sprawach o świadczenia wychowawcze oraz wydawać w tych sprawach decyzji w ramach stosunków pracy zawartych ze szkołami. Szkoły są podmiotami systemu oświaty, których zadania zostały ściśle określone w ustawie z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty. Wśród tych zadań brak jest zadania polegającego na przyjmowaniu wniosków o ustalenie prawa i wypłatę świadczenia wychowawczego, prowadzeniu postępowań w sprawach o świadczenia wychowawcze oraz wydawaniu w tych sprawach decyzji. Także ustawa z dnia 11 lutego 2016 r. o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci nie nałożyła tego rodzaju zadania na szkoły i placówki oświatowe.

4. Zgodnie z art. 29 ust. 3 i 4 w zw. ustawy z dnia 11 lutego 2016 r. o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci gminy otrzymają z budżetu państwa dotację celową na pokrycie kosztów obsługi przyznawania świadczeń wychowawczych w wysokości 1,5% dotacji otrzymywanej na świadczenia wychowawcze. Art. 52 przedmiotowej ustawy, wyjątkowo w roku 2016 ustalił tę wysokość na poziomie 2% dotacji otrzymywanej na świadczenia wychowawcze, co daje kwotę ok. 340 mln zł. Ustawodawca zabezpieczył więc w dochodach j.s.t. (przynajmniej teoretycznie) środki na wynagrodzenia dla osób, które zobowiążą się w 2016 r. do przyjmowania wniosków, prowadzenia postępowań w sprawach o świadczenia wychowawcze oraz do wydawania w tych sprawach decyzji.

Mając na uwadze powyższe, Związek Nauczycielstwa Polskiego wnosi o pilne podjęcie przez Panią Minister działań, mających na celu zapobieżenie sytuacji, w której:

1) na pracowników szkół i placówek oświatowych, bez ich zgody wyrażonej w stosowanej umowie, zostaną nałożone obowiązki związane z przyjmowaniem wniosków o ustalenie prawa i wypłatę świadczenia wychowawczego oraz prowadzeniem postępowań w sprawach o świadczenia wychowawcze,

2) pracownicy szkół i placówek oświatowych będą wykonywać obowiązki, o których mowa w pkt 1, w czasie, w którym winni świadczyć pracę na rzecz szkół i placówek oświatowych, a więc kosztem swych podstawowych obowiązków,

3) wynagrodzenie z tytułu wykonywania obowiązków, o których mowa w pkt 1, będzie finansowane ze środków zagwarantowanych w planach finansowych na pokrycie kosztów funkcjonowania szkół i placówek oświatowych.

Z poważaniem,

Sławomir Broniarz/-/

Prezes ZNP