Sześciolatki
18 maja 2016
Biuro Analiz Sejmowych potwierdza obawy ZNP: ustawa podwyższająca wiek szkolny z 6 na 7 lat jest dotknięta poważną wadą polegająca na niewprowadzeniu stosownego przepisu przejściowego.
Dzięki uprzejmości Pani Katarzyny Lubnauer Posłanki na Sejm RP, Związek Nauczycielstwa Polskiego uzyskał opinię Biura Analiz Sejmowych odnoszącą się do wątpliwości prawnych dotyczących zgodności z prawem decyzji administracyjnych dyrektorów szkół i przedszkoli oraz komisji rekrutacyjnych wydawanych w oparciu o przepisy podwyższające wiek szkolny z 6 na 7 lat, zawartych w ustawie z dnia 29 grudnia 2015 r. o zmianie ustawy o systemie oświaty oraz niektórych innych ustaw Dz. U. z 2016 r. poz. 35, które wejdą w życie dopiero z dniem 1 września br.
Z opinii Biura Analiz Sejmowych wynika, że ustawa podwyższająca wiek szkolny z 6 na 7 lat jest dotknięta poważną wadą polegająca na niewprowadzeniu stosownego przepisu przejściowego, który pozwalałby na jednoznaczne uznanie, iż zgodne z prawem są wydawane przed dniem 1 września br. decyzje administracyjne o przyjęciu na rok szkolny 2016/2017 dzieci 6 letnich do przedszkoli i oddziałów przedszkolnych, a nie do klas pierwszych szkół podstawowych. Brak takiego przepisu przejściowego zdaniem BAS skutkuje niepewnością prawa oraz może prowadzić do daleko idących rozbieżności w jego interpretacji na terenie poszczególnych gmin i powiatów. Ta część opinii BAS potwierdza zasadność postulatu skierowanego przez Związek Nauczycielstwa Polskiego do Ministra Edukacji Narodowej w piśmie z dnia 23 marca br., a uprzednio podnoszonego przez ZNP podczas posiedzeń komisji sejmowych, o szybkie znowelizowanie ustawy podwyższającej wiek szkolny i wprowadzenie do niej stosownych przepisów przejściowych.
Jednocześnie zdaniem BAS literalna wykładnia przepisów podwyższających wiek szkolny z 6 na 7 lat nie pozwala na usunięcie istniejących problemów interpretacyjnych. W opinii BAS taki efekt może dać jedynie zastosowanie wykładni celowościowej i funkcjonalnej, przy jednoczesnym uwzględnieniu intencji ustawodawcy, a ponadto przy założeniu, że decyzje administracyjne o przyjęciu na rok szkolny 2016/2017 dzieci 6 letnich do przedszkoli i oddziałów przedszkolnych są decyzjami wydawanymi z tzw. klauzulą dodatkową w postaci terminu od którego decyzje te zaczynają obowiązywać (termin 1 września 2016 r.).
Zdaniem ZNP, opinia BAS w tym zakresie nie uwzględnia normy zawartej w art. 107 § 2 Kodeksu postępowania administracyjnego, który wprawdzie pozwala na zmieszczenie w decyzji administracyjnej innych (niż określone w § 1 przedmiotowego art.) składników, takich jak np. termin czy warunek, ale tylko i wyłącznie wówczas gdy przepis szczególny to przewiduje. Tymczasem w ustawie o systemie oświaty oraz w jej nowelizacji, która z dniem 1 września br. podwyższa wiek szkolny, takiej możliwości nie przewidziano.
Jak wskazuje dr Robert Kędziora w komentarzu do art. 107 k.p.a. (R. Kędziora. Kodeks postępowania administracyjnego. Komentarz. Legalis. 2014): „(…) W decyzji administracyjnej mogą być zamieszczane, na podstawie przepisów szczególnych o randze ustawowej, także inne składniki obok tych, które określone są w art. 107 § 1 KPA. W piśmiennictwie składniki te określa się mianem klauzul dodatkowych lub też ubocznych. Należy podkreślić, iż organ administracji publicznej może zaopatrzyć wydaną decyzję w dodatkowy składnik tylko w sytuacji, gdy wyraźny i niebudzący wątpliwości przepis prawa o charakterze powszechnie obowiązującym przewiduje taką możliwość. Wprowadzenie do decyzji administracyjnej dodatkowych składników bez umocowania w przepisach szczególnych stanowi podstawę do stwierdzenia nieważności decyzji (zob. wyr. NSA z 22.11.2005 r., I OSK 139/05, Legalis, w którym przyjęto, iż takim przepisem szczególnym nie może być art. 7 KPA, nakazujący uwzględnienie interesu strony). Do najczęściej stosowanych w decyzjach klauzul dodatkowych należą:
1) klauzula terminu. Termin ogranicza moc wiążącą decyzji w ten sposób, że albo zaczyna ona obowiązywać po upływie określonego czasu (termin początkowy), albo też przestaje wiązać po upływie określonego okresu (termin końcowy) (…)”
Mając na uwadze powyższe, ZNP podtrzymuje wątpliwości co do zgodności z prawem decyzji administracyjnych, na mocy których dzieci w wieku lat 6 są obecnie przyjmowane do przedszkoli i oddziałów przedszkolnych w szkołach i apeluje do Ministra Edukacji Narodowej o podjęcie działań zmierzających do przyjęcie przez Sejm RP stosownej nowelizacji ustawy podwyższającej wiek szkolny, która rozwieje przywołane na wstępie wątpliwości interpretacyjne.
